To Role Play είναι μια από τις πιο διαδεδομένες εκπαιδευτικές τεχνικές. Συχνά, όμως, βλέπουμε λάθη από τους Trainers, αναφορικά με την εφαρμογή της τεχνικής. Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφεύγουμε!
Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε απαντήσεις στα ερωτήματα:
- Τι είναι η τεχνική του Role Play;
- Ποια είναι τα 5 μυστικά ενός επιτυχημένου Role Play;
- Ποια είναι τα λάθη προς αποφυγή;
Η τεχνική του Role Play
Ανάμεσα στην πληθώρα εκπαιδευτικών τεχνικών που έχει στη διάθεσή του ένας Trainer είναι και το Παιχνίδι Ρόλων. Μάλιστα, είναι μια αγαπημένη τεχνική πολλών Εκπαιδευτών.
Τι ακριβώς είναι το Role Play;
Ένα Παιχνίδι Ρόλων δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευόμενους να υποδυθούν ρόλους σε μια καθορισμένη (από τον Εκπαιδευτή) κατάσταση. Αυτοί οι ρόλοι μπορούν να εκτελεστούν από μεμονωμένους συμμετέχοντες, από ζεύγη ή ομάδες, στο πλαίσιο ενός απλού ή ενός πιο περίπλοκου σεναρίου.
Τα Παιχνίδια Ρόλων, λοιπόν, εμπλέκουν τους εκπαιδευόμενους σε ρεαλιστικές καταστάσεις. Αυτές μπορεί να είναι “αγχωτικές, άγνωστες, περίπλοκες ή αμφιλεγόμενες” και αναδεικνύουν τον στοχασμό επί των προσωπικών συναισθημάτων προς τους άλλους και τις εκάστοτε περιστάσεις (Bonwell & Eison, 1991, σ.47).
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Role Play;
- Κινητοποιεί τους συμμετέχοντες διότι είναι ενεργητική εκπαιδευτική τεχνική (και όχι παθητική, όπως η Εισήγηση)
- Εμπλέκει ουσιαστικά τους εκπαιδευόμενους στη μαθησιακή διεργασία
- Κάνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πολύ πιο ενδιαφέρον
- Δίνει τη δυνατότητα για “βίωση” αληθινών καταστάσεων του χώρου εργασίας
- Ενισχύει την ανάπτυξη πολύ σημαντικών δεξιοτήτων όπως η διαπραγμάτευση, η συνεργασία, η επικοινωνία, η πειθώ, κ.ά.
- Δίνει ουσιαστικές δυνατότητες για κριτικό στοχασμό και συνεργατική μάθηση
Τα 5 μυστικά ενός επιτυχημένου Role Play
1. Προετοιμαστείτε πολύ καλά
- Διεξάγετε Training Needs Analysis, μιλήστε με τους εκπαιδευόμενους, μιλήστε με το Business – γενικά συλλέξτε πληροφορίες που θα αξιοποιθούν στον σχεδιασμό του Role Play.
- Αποφασίστε πώς θα διεξαχθεί το Παιχνίδι Ρόλων: μεμονωμένοι ρόλοι; fishbowl; ρόλος με “σκυτάλη”; κ.ά. Υπάρχουν πολλοί διαθέσιμοι τρόποι, ανάλογα με το τι ταιριάζει στον σχεδιασμό!
- Προετοιμάστε καρτέλες ρόλων (πρωταγωνιστές, παρατηρητές), καθώς και μια μήτρα παρατήρησης.
- Να είστε σίγουροι πως μπορείτε να υποστηρίξετε τη διεξαγωγή ενός Role Play – δεν είναι απλή υπόθεση και απαιτεί αυξημένη ετοιμότητα εκ μέρους του Trainer!
2. Yπολογίστε καλά τους χρόνους
- Ένα Role Play χρειάζεται τουλάχιστον 1 ώρα: 10 λεπτά για επεξήγηση της διαδικασίας, 15 λεπτά προετοιμασίας για το δρώμενο, 15 λεπτά για τη διεξαγωγή του καθεαυτού παιχνιδιού ρόλων, 20 λεπτά για debrief (στοχασμό / αναστοχασμό / συμπεράσματα).
- Η 1.5 ώρα είναι μια ασφαλής διάρκεια για πλήρη αξιοποίηση της τεχνικής.
3. Μην διεξάγετε το Role Play νωρίς στο πρόγραμμα
- Βασικές προϋποθέσεις ενός Role Play είναι η ανάπτυξη αυθορμητισμού και η ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων.
- Χρειάζεται να υπάρχει καλό κλίμα στην ομάδα και εμπιστοσύνη προς τη διεργασία και τα άτομα.
- Πολύ συχνά, λόγω κακού σχεδιασμού, τα Παιχνίδια Ρόλων τοποθετούνται νωρίς, όταν δεν έχει “δεθεί” ακόμα η ομάδα, και για αυτό αποτυγχάνουν.
4. Εξηγείστε καλά τη διαδικασία στους εκπαιδευόμενους
- Αναφέρετε τα οφέλη της διαδικασίας αλλά και τις προκλήσεις της.
- Περιγράψτε την “κατάσταση”, τους στόχους, τους ρόλους (τόσο ώστε να παραμείνει το ρεαλιστικό στοιχείο κατά το δρώμενο).
- Μοιράστε εθελοντικά τους ρόλους.
- Αποφύγετε (οι Εκπαιδευτές) να παιξετε ρόλο.
- Μοιράστε τους ρόλους, δώστε οδηγίες, ενθαρρύνετε την κατάλληλη συμπεριφορά ως προς την τεχνική (μην αναλωθούν σε υπερβολές, εξαιρέσεις, κλπ.).
5. Ξεκινήστε το debrief από τον πιο δύσκολο ρόλο
- Αφήστε χρόνο για να βγουν από τον ρόλο οι συμμετέχοντες.
- Ένα ασφαλές τρίπτυχο στη συζήτηση είναι: Τι πήγε καλα; Τι δεν πήγε καλά; Τι χρειάζεται να γίνει για να πάει καλύτερα;
- Πρώτα, δώστε τον λόγο στον “πρωταγωνιστή” που είχε τον πιο δύσκολο ρόλο.
- Συνεχίστε με τον άλλο προωταγωνιστή, κοκ.
- Μετά, δώστε τον λόγο στους Παρατηρητές.
- Στο τέλος κάντε σύνθεση και δώστε τα δικά σας σχόλια ανατροφοδότησης.
Λάθη προς αποφυγή κατά την υλοποίηση
- Το Role Play ΔΕΝ είναι το ίδιο με το Εκπαιδευτικό Παιχνίδι. Έχουμε αφιερώσει ένα eBook σε αυτό το θέμα.
- Το Role Play έχει πολύ βασικές διαφορές από τις τεχνικές: Μελέτη Περίπτωσης και Προσομοίωση. Συνοπτικά, στο Role Play παίζουμε τον ρόλο, στη Μελέτη Περίπτωσης επεξεργαζόμαστε ερωτήματα αποστασιοποιημένοι από την περίπτωση, και στην Προσομοίωση σκεφτόμαστε / νιώθουμε όπως οι ρόλοι.
- Αποφύγετε να δώσετε ανατροφοδότηση στην αρχή, εστιάστε την κριτική σκέψη σας στο δρώμενο, μην κάνετε τους πρωταγωνιστές να αισθανθούν άσχημα.
- Μην κατηγορήσετε την ομάδα για πιθανή κακή έκβαση της τεχνικής! Εάν το Παιχνίδι Ρόλων δεν πάει καλά, πρώτα εξετάστε εάν το σχεδιάσατε καλά και εάν είχατε καλή απόδοση ως Facilitators της διαδικασίας.
Κλείνοντας
Στην Game Tree ξέρουμε να ξεχωρίζουμε ένα καλό από ένα κακό Role Play!
Είμαστε γαλουχημένοι στη βιωματική μάθηση από την αρχή της πολυετούς πορείας μας. Έχουμε παραμετροποιήσει, σχεδιάσει, διεξάγει, συντονίσει πραγματικά πολλά Role Plays. Προετοιμάζουμε επιτυχώς Εκπαιδευτές για πιστοποίηση στο επάγγελμά τους. Και λάβαμε διεθνή διάκριση για το πρόγραμμά μας “Train the Trainer”!
Είναι μια τεχνική που αξιοποιούμε με πολλή προσοχή. Συμπεριφερόμαστε με μεγάλη φροντίδα προς τους ανθρώπους που εκτίθενται σε αυτήν την τεχνική. Γνωρίζουμε τα συναισθήματα άγχους που επιφέρει ένα Role Play. Ταυτόχρονα, ξέρουμε πώς να αναδείξουμε όσα έχουν αξία.
Ευχόμαστε όλοι οι Trainers να αντιμετωπίζουν με το ίδιο συναίσθημα ευθύνης αυτήν την τεχνική, και πέρα από δημοφιλής να είναι και ουσιαστική!
Key Takeaways
Ένα Παιχνίδι Ρόλων δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευόμενους να υποδυθούν ρόλους σε μια καθορισμένη (από τον Εκπαιδευτή) κατάσταση.
Τα Role Plays αναπτύσσουν δεξιότητες όπως: Συνεργασία, Επικοινωνία, Διαπραγμάτευση, Πειθώ, κ.ά.
5 μυστικά για ένα καλό Role Play είναι: καλή προετοιμασία, καλός προϋπολογισμός χρόνων, διεξαγωγή όταν έχει “δέσει” η ομάδα, καλές οδηγίες, σωστή διαδικασία debrief.
To Παιχνίδι Ρόλων είναι κάτι διαφορετικό από το Εκπαιδευτικό Παιχνίδι, τη Μελέτη Περίπτωσης και την Προσομοίωση.
Μην κατηγορήσετε την ομάδα για πιθανή κακή έκβαση της τεχνικής – εξετάστε πρώτα τον σχεδιασμό σας και τα facilitation skills που εφαρμόσατε!
Στην Game Tree, προσφέρουμε εμπειρίες μάθησης πέρα από το συνηθισμένο.
Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε customized προγράμματα εκπαίδευσης για στελέχη επιχειρήσεων, αξιοποιώντας τη βιωματική μάθηση και το εκπαιδευτικό παιχνίδι.
Περισσότερες πληροφορίες για τις υπηρεσίες μας μπορείτε να βρείτε εδώ.